[Disc]Vạch lá tìm "Sao"

Các giải thưởng nhạc Việt luôn tạo cơ hội cho những nhân tố mới khẳng định tài năng. Tuy nhiên, tìm ra "sao" từ các gương mặt này không dễ.

Cuối năm là thời điểm nhạc Việt ồn ã với những cuộc bình chọn giải thưởng âm nhạc. Đương nhiên, đã trót bình, thì kết quả cuối cùng phải có. Thế nhưng, giá trị từ những kết quả đó, là xuất hiện những nhân tố mới và đích thực, chưa hẳn đã theo vòng tuần hoàn "đến hẹn lại lên".

Nhiều về số lượng, nhưng câu trả lời cuối cùng thuộc về những gì có được sau giải thưởng, hện nay đang là một kết quả "vét". Người ta sẽ ngụy danh nó bằng cụm từ "đãi cát tìm vàng". Tuy nhiên, cát thì cứ đãi liên tục, đãi bền bỉ mà "vàng" ngày một cạn kiệt. Số "vàng" mới chưa đủ tuổi đều phải bước lên bục nhận sự tôn vinh sớm, để rồi cuối cùng vàng chẳng thành vàng, thau chẳng thành thau.

Đi tìm nhân tố mới

Một năm qua, thị trường âm nhạc Việt Nam không có nhiều điều mới mẻ, càng không có những hiện tượng đột phá. Quanh đi quẩn lại cũng từng đó gương mặt, mấy chương trình ca nhạc cứ cũ dần cũ mòn, chán lên chán xuống. Các "sản phẩm" mới của những nhân tố mới cũng chẳng có gì lạ lẫm ngoài mấy album thị trường của một số ca sỹ kì cựu "đổi tông" và vài người đẹp đi hát muốn thể hiện "chân em dài nhưng giọng em không ngắn".

Không lẽ bây giờ chúng ta chọn Giác quan thứ sáu của Thu Minh, Yêu dấu theo gió bay của Hiền Thục hay album của người đẹp Trương Tri Trúc Diễm (gây ồn ào tại một buổi lễ trao giải gần đây vì chủ nhân của nó bị chê...hát dở) ra làm nhân tố mới? Đành rằng mới thì thật là mới. Cũng không oan uổng khi có những thứ mới thật, lạ thật nhưng nghe ra... ngậm đắng nuốt cay thế nào. "Ngậm đắng" khi ta đặt dấu hỏi về những gương mặt mới, các sản phẩm lạ của mắt xích kế cận.

Bức tranh nhạc Việt được vẽ ra bằng thứ màu sắc bàng bạc là thế, nhưng các giải thưởng vẫn phải hoạt động đều đặn. Kết quả giải thưởng âm nhạc cũng chẳng khác kết quả hoa hậu. Không còn người đẹp "mười phân vẹn mười" thì xinh xinh, duyên duyên cũng có thể đội vương miện. Có một nhà báo, vốn là thành viên quan trọng trong một giải thưởng giải thưởng âm nhạc, than thở: "Khổ, không trao không lẽ để trống giải thưởng? Nếu để trống, ắt phải để nhiều lắm đấy. Vậy nhưng, trao rồi dư luận lại "ném đá", rằng chúng tôi thiên vị, chứ mấy ai hiểu làm gì có nhiều giá trị thật để mà tôn vinh".

Bão hòa giải thưởng

Ngoài các giải thưởng âm nhạc quen thuộc: Làn sóng xanh, Mai vàng, Cống hiến, Album vàng, Bài hát Việt, năm nay xuất hiện thêm một giải thưởng mới dành cho phân khúc âm nhạc trực tuyến. Đó là Zing Music Awards của Vinagame, căn cứ trên số lượt nghe cũng như sự bình chọn của các thành viên trang này.

Làn sóng xanh 2010 là giải thưởng có tuổi đời cao nhất của Đài tiếng nói Nhân dân TP.HCM, cũng là nơi tôn vinh nhiều ngôi sao ca nhạc lớn, góp phần giúp họ "đổi đời" thực sự như Phương Thanh, Lam Trường, Đan Trường, Hiền Thục...Tuy nhiên những năm gần đây, Làn sóng xanh chấp nhận lặng lẽ bên vẻ im ỉm của cái gọi là "gương mặt mới". Giải thì trao đó mà nhân tố mới để làm mưa làm gió trên thị trường lại chẳng biết ở tận nơi đâu.

Không chỉ thế, năm 2010, Làn sóng xanh còn bị thu hẹp về quy mô, không còn giải nhạc sỹ hòa âm, không còn giải thưởng phòng thu, thậm chí, không chắc còn giải dành cho nhóm hát nữa hay không. Trong cuộc họp báo mới đây nhất để công bố giải của năm nay, ông Nguyễn Công Vinh, đại diện ban tổ chức tỏ ra lo ngại về nhân tố mới nên việc tập trung cho cái này, bỏ cái kia để dễ tìm nhân tố mới cũng là một cách lý giải.

Vẫn đều đặn "vạch lá" mà "sao" gần như cạn kiệt, đó chính là Bài hát Việt của VTV và Album vàng của HTV. Công bằng mà nói, thời gian đầu, Bài hát Việt đã cho ra đời những tác phẩm âm nhạc xuất sắc và định hình được các gương mặt nhạc sỹ mới như Lê Minh Sơn, Giáng Son, Lê Cát Trọng Lý, Nguyễn Vĩnh Tiến. Càng ngày, nó càng thể hiện sự bão hòa, thậm chí mỏi mệt cho cụm từ "nhạc sỹ Việt Nam đương đại". Còn mấy ai nữa đâu, khi hàng tháng, sóng vẫn phải phát, mà những bài hát mới có khi vừa nghe vừa buồn ngủ. Đành rằng chúng ta có quyền tin một điểm sáng nào đó đang ở phía bên trong để rồi sẽ vụt sáng trong một ngày gần, nhưng bây giờ chưa có.

Một mùa Album vàng đi qua, nói trắng ra, không có "vàng" một cách thuyết phục, chỉ là những cái bạc bạc hoặc từa tựa. Hát hay nhưng không có gì mới mẻ, hát dở nhưng đẹp, cũng đều xếp vào một rọ và đưa ra bình chọn. Và cuối cùng, kẻ được giải này người được giải nọ, hỉ hả nhận về để rồi im ắng.

Cũng cái màu "vàng" đó nhưng rộng rãi và tiếng tăm hơn là Mai vàng. Mùa giải thưởng qua là một bằng chứng thuyết phục cho việc cạn hiếm các gương mặt xứng đáng với kết quả được tôn vinh. Hoặc có khi, Mai vàng tôn vinh những gương mặt cũ, dù ban tổ chức có đưa ra ý kiến về sự xứng đáng của cô B hay anh A, nhưng cô B anh A nhận giải quá nhiều lần, không thể là một tín hiệu vui. Có người còn nói mạnh mồm: "Sao trẻ mất tăm đâu hết rồi để cho mấy gương mặt cũ mèm lên bục hoài vậy?".

Nhìn lại cách chấm giải

Có lẽ, điều chờ đợi nhất của khán giả cho một sự tôn vinh đúng nghĩa hàng năm chính là giải Cống hiến. Hết Mỹ Tâm, Hồ Ngọc Hà, Đàm Vĩnh Hưng, Đức Tuấn, năm nay sẽ đến ai? Ai là người có thể thuyết phục được khán giả khi đứng cạnh các cái tên được tôn vinh trước đó để "ngang hàng phải lứa"? Kết quả sẽ có, nhưng tìm trong những gương mặt hiện tại mà làng nhạc đang có, không dễ chút nào.

Nhiều người tung hê Cống hiến là một giải công khai, minh bạch và uy tín, không phải là không có cơ sở. Thế nhưng, nếu nói có đang nhàm chán, cũng đúng, bởi giải thưởng này đang đặt niềm tin hoàn toàn vào một số phóng viên, nhà báo văn hóa văn nghệ. Đã là người thẩm định giải thưởng âm nhạc, chắc chắn phải có chuyên môn âm nhạc. Trong làng báo văn nghệ hiện tại, có mấy ai có được điều đó? Hay cứ viết nhiều về mảng âm nhạc là có thể làm giám khảo?

Thử nhìn vào giải Grammy danh giá, chúng ta sẽ có bài học. Tác phẩm dự thi sẽ qua tay hơn 100 chuyên gia trong ngành để lọc ra đề cử. Sau khi chốt danh sách đề cử, các phiếu bầu được đặt trong tay thành viên Viện Nghệ thuật và Khoa học Ghi âm Quốc gia (Mỹ). Doanh thu bán đĩa, thứ hạng trên các bảng xếp hạng, tình cảm cá nhân, sự ưu ái của thính giả từng khu vực...không có cơ hội chen chân vào quy trình chấm giải. Bởi vậy, giải thưởng này thực sự đánh dấu đẳng cấp của nghệ sĩ.

Ở Việt Nam, đặt niềm tin hoàn toàn vào một số phóng viên, nhà báo văn hóa văn nghệ quả thật không nên. Chỉ nên để họ đóng góp một phần vào kết quả giải thưởng, phần còn lại dành cho những người có chuyên môn. Làm được như vậy, mới mong giải thưởng giữ được ý nghĩa tôn vinh nghệ sĩ.

Cũng cần nhấn mạnh, hai cách chấm chính của các giải thưởng âm nhạc hiện nay đang là hội đồng nghệ thuật và khán giả. Bao năm qua, chúng ta vẫn nhầm lẫn khái niệm để rồi có được những giải thưởng thiếu công bằng của cái gọi là "bình chọn". Đã là giải thưởng, tất phải có giá trị tôn vinh cao. Tuy vậy, có những thứ được chọn từ những cuộc bình bầu ào ạt và cảm tính. Thu hút khán giả tham gia cuộc chơi là rất cần thiết nhưng tỉ lệ là bao nhiêu cho vừa?

Người nghe nhạc Việt Nam không giống thính giả nước ngoài vì bên đó, họ được học về âm nhạc từ rất sớm. Trong khi tại Việt Nam, việc dạy và học âm nhạc chưa được coi trọng. Đa số người nghe không rành về thanh nhạc, làm sao mang về được kết quả công bằng? Đấy là chưa kể, hội chứng "mê giai đẹp, thích gái xinh" đang loang lổ trên thị trường. Cho nên, có nhiều ca sỹ hát dở đến mức người nghe ngả mũ chào thua, nhưng có chút "mẫu mã" là được bình chọn hết sức nhiệt tình.

Một mùa giải thưởng mới đang đến gần. Các ca sĩ đang nỗ lực không ngừng để chứng tỏ cá tính và tố chất ngôi sao. Có người còn dùng cách vận động hành lang báo chí, chưa đoạt giải mà đã xuất hiện ồ ạt trên báo. Các fan cuồng theo kiểu "mê giai đẹp" đang nhắn tin bình chọn tới tấp mà không quan tâm "giai đẹp" của mình hát hay dở ra sao.

Nói chung, cơ hội đang mở ra thênh thang cho các ca sỹ từ già đến trẻ. Thế nhưng, câu hỏi ai sẽ thành sao hoặc ít nhất không đạp lên vết xe đổ của những người đoạt giải phía trước vẫn là một bí mật.

Cre : 2sao